Odwodnienie organizmu to stan, który jest bardzo niebezpieczny, zagraża nawet śmiercią. Ryzyko odwodnienia wzrasta w czasie upałów. Szczególnie na odwodnienie organizmu w czasie upałów narażone są dzieci – także niemowlęta – i osoby starsze. Zagrożeni są także sportowcy.

Czym jest odwodnienie?

O odwodnieniu organizmu można mówić, gdy w organizmie jest mniejsza ilość wody niż ta, która jest wystarczająca do prawidłowego funkcjonowania. Bardzo często do tego stanu dochodzi podczas upałów, gdy mocno pocimy się i tracimy wraz z potem wodę. Powodem odwodnienia organizmu może być także choroba, której towarzyszy wysoka gorączka. Często odwodnienie występuje także przy biegunce oraz wymiotach. Utraconą wodę koniecznie trzeba uzupełnić, inaczej dojdzie do odwodnienia.

Rodzaje odwodnienia

W wyniku odwodnienia dochodzi do zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej. Z uwagi na to, że zaburzenia te mogą mieć różny stopień wyróżnić można:
odwodnienie hipertoniczne. W tym przypadku organizm traci więcej wody niż elektrolitów. Następuje wzrost stężenia potasu (hipernatremia) i kreatyniny. Objawem odwodnienia hipertonicznego jest wzrost ciśnienia tętniczego krwi;
izotoniczne. Stężenie elektrolitów jest prawidłowe. Stwierdza się jednak podwyższone stężenie kreatyniny. Skutkiem jest oligowolemia – stan charakterystyczny dla niedoboru płynów ustrojowych. Oligowolemia może być przyczyną wstrząsu hipowolemicznego;
hipotoniczne. W tym stanie molarność płynów ustrojowych jest obniżona. U osób, u których doszło do odwodnienia hipotonicznego następuje spadek ciśnienia krwi. Ten rodzaj odwodnienia może być skutkiem odwodnienia izotonicznego.

Dlaczego odwodnienie jest najbardziej niebezpieczne dla dzieci i osób starszych?

Odwodnienie zagraża niemowlętom z uwagi na to, że nie są one w stanie sygnalizować pragnienia. Do tego zdarza się, że często płaczą (wodę tracimy także poprzez łzy). Bardzo częstą przyczyną odwodnienia u niemowląt są biegunki. W przypadku małych dzieci przyczyną odwodnienia bardzo często jest po prostu nieuwaga rodziców. Pochłonięte zabawą maluchy zapominają o tym, że muszą pić. Inaczej rzecz wygląda z osobami w starszym wieku. Osoby te mają mniejsze pragnienie niż osoby w młodym wieku. Nie mają potrzeby częstego przyjmowania płynów, stąd może dojść u nich do odwodnienia organizmu. W grupie osób zagrożonych odwodnieniem są także sportowcy. W ich przypadku utrata wody jest najczęściej efektem dużego wysiłku fizycznego.

Objawy odwodnienia

U niemowląt objawem odwodnienia organizmu jest zapadnięte ciemiączko i gałki oczne. Zarówno u dzieci jak i osób starszych najbardziej charakterystyczne objawy odwodnienia to: wzmożone pragnienie, suchość w jamie ustnej, rzadkie oddawanie moczu. Gdy na tym etapie niedobór płynów nie zostanie uzupełniony dołączą dodatkowe objawy: zawroty i bóle głowy, przyspieszenie akcji serca, sucha skóra, senność. Bardzo niebezpieczny stan to ten, gdy oprócz wymienionych objawów dołączają drgawki, trudności z mówieniem i zaburzenia świadomości.